Kan continu verbeteren werkdruk voorkomen?

Mirjam Bouten-de Wachter en Ton van Kollenburg hebben onderzoek gedaan naar de relatie tussen continu verbeter instrumenten en gevoel van werkdruk.

Aanleiding voor de onderzoeksvraag

Steeds meer mensen ervaren een gevoel van werkdruk in Nederland (CBS, 2018). Als oorzaken hiervan worden vergrijzing en het groeiende aantal parttimers genoemd, waardoor steeds minder mensen steeds meer moeten doen. Werkdruk heeft een grote invloed op de duurzame inzetbaarheid van medewerkers, omdat het een van de factoren is die bijdraagt aan uitstroom uit het arbeidsproces door werkloosheid en vroegpensioen (Brouwer e.a., 2012). Een andere ontwikkeling in Nederland betreft het toenemend gebruik van continu verbeteren in steeds meer sectoren, omdat er een urgentie is om te verbeteren (Massaar, 2018). De urgentie wordt veelal vanuit financieel oogpunt gedreven, zoals bijvoorbeeld met de bankencrisis of in de meeste productiebedrijven om überhaupt te blijven bestaan. Maar ook klantgerichtheid en duurzaam ondernemen worden steeds meer de drijfveer achter het starten met continu verbeteren (Massaar, 2018).

Deze twee ontwikkelingen samen leiden tot de onderzoeksvraag: kan de werkdruk worden voorkomen of verminderd door middel van continu verbeteren?

Samenvatting

Vergrijzing is een van de oorzaken van toenemende werkdruk, wat weer kan leiden tot hoog ziekteverzuim van medewerkers. Een andere trend is dat organisaties steeds meer gebruik maken van continu verbeterprogramma’s, onder andere om het werk efficiënter te maken. De vraag is of werkdruk binnen Nederlandse organisaties kan worden voorkomen of verminderd door implementatie van concepten uit het continu verbeteren.

In dit onderzoek wordt deze vraag beantwoord uitgaande van drie thema’s binnen het continu verbeteren: ‘basis op orde’, ‘gericht verbeteren’ en ‘respect voor mensen’. Deze zijn vertaald in drie hypothesen: (1) Hoe meer de ‘basis op orde’ is, hoe minder werkdruk ervaren wordt, (2) Gericht verbeteren helpt om de werkdruk te verminderen en (3) De beleefde werkdruk wordt beperkt door respect voor mensen.

Het onderzoek heeft plaatsgevonden op drie niveaus: een enquête om een algemeen beeld te krijgen, een toetsing van de resultaten hieruit in een tweetal expertpanels en toetsing in de praktijk middels een casestudie. Daaruit komt het volgende beeld naar voren: (1) er is geen significante relatie tussen ‘basis op orde’ en werkdruk; (2) de elementen ‘duidelijke realistische doelen’ en ‘gestructureerd verbeteren’ uit het gebied ‘resultaatgericht werken’ helpen om werkdruk te voorkomen en (3) ‘respect voor mensen’ voorkomt werkdruk via ‘opleiding en begeleiding’ en ‘meedenken en eigenaarschap’.

Conclusie

Uit het onderzoek blijkt dat inzetten van continu verbeteren methodieken en dan met name door ‘respect voor de mens’: opleiding en training, zelf mee mogen denken en het delen van werk helpen bij het voorkomen van werkdruk kan leiden tot een verlaging van de werkdruk. In iets mindere mate lijkt ook ‘gericht verbeteren’ van invloed op werkdruk: het aanpakken van bronoorzaken en realistisch stellen van doelen hebben een licht negatieve invloed op ervaren werkdruk, de frequentie waarin wordt gestuurd op resultaat heeft geen invloed op de ervaren werkdruk. ‘De basis op orde’ hebben heeft geen aantoonbare invloed op het voorkomen of verlagen van werkdruk.

Nieuwsgierig geworden en wil je het hele onderzoek lezen? Verstuur dan het contactformulier naar ons via deze link.